دره زبان مار، لوت مرکزی

تنگه زبان مار در  استان کرمان واقع است. در بعضی نقاط لوت فرسایش در اثر باد بسیار شدید است. فقدان پوشش گیاهی که در قسمت عمده کویر لوت به چشم می خورد تاثیر بسزایی در فرسایش و رفته شدن خاک دارد و اگر گیاهی هم در بعضی نقاط به چشم می خورد قادر به حفظ و پابرجا نگهداشتن خاک نیست. یکی از این مناطق فرسایش یافته در لوت، دره زبان مار در شرق منطقه کلوتها و غرب چاله مرکزی لوت است. علت نامگذاری دره به زبان مار، شباهت ظاهری دره در نقشه های هوایی منطقه به زبان مار است که در انتها به دو دره تقسیم می شود (نامگذاری توسط مهرداد قزوینیان). این دره در نسخ تاریخی به آن اشاره نشده است و احتمال می رود به دلیل ناشناخته بودن منطقه و عدم وجود مسیر ارتباطی و کاروان گذر در این قسمت از بیابان لوت مورد استفاده قرار نمی گرفته است. شکل دره شبیه به زبان مار است که در قسمت انتهایی، به دو زبانه مجزا تقسم می شود. جهت دره شرقی غربی و طول آن در حدود ۹ کیلومتر است. ارتفاع دیواره ها در ابتدای دره در حدود ۳۰ متر که با حرکت به سمت غرب از ارتفاع آن کاسته می شود.

کف دره پوشیده از ماسه است که توسط باد به درون دره ریخته شده اند. علت پیدایش دره احتمالا توسط آب زه کش لوت یا سیل عظیم سیستان است که توسط باد تشدید شده است. عدم حرکت طبقات موازی در دیواره های دره، ایجاد آن توسط گسل را منتفی میکند. ارتفاع کف دره از سطح دریا در حدود ۱۹۰ متر است که جزئ مناطق پست لوت محسوب میگردد و کلیه مسیل های شرقی دشت به این  نقطه متصل می شوند. در درون دره رد روباه شنی مشاهده گردید که گمان می رود، باد لاشه پرندگان و جانوران را به درون این دره می اندازد و از این رو لاشه خواران بیابان در این مکان به دنبال غذا میگردند. دره زبان مار فاقد پوشش گیاهی است و در واقع در مرز کلوتهای شرقی لوت و دشت هامادای لوت واقع شده است. در بالای تنگه دشت هموار لوت مرکزی واقع شده است و به غیر از چند کلوت و یاردانگ پراکنده در غرب و جنوب دره ارتفاع قابل ملاحظه ای در اطراف دره دیده نمیشود. برای دسترسی به این دره باید از ۵۰ کیلومتری یگان تکاوری ده سلم در مسیر ازتباطی شهداد-نهبندان به سمت جنوب حرکت کرد و پس از طی مسافتی در حدود ۶۰ کیلومتر در میات دشت مرکزی لوت و عبور از ۳ مسیل اصلی به دهانه این دره رسید. ورود به این منطقه بدون هماهنگی با ارگان های ذی ربط از جمله یگان تکاوری مستقر در منطقه، استانداری کرمان و استانداری خراسان جنوبی و بدون تجهیزات لازم و راهنمای مجرب پیشنهاد نمیگردد. همچنین به دلیل سست بودن دیواره ها و امکان ربزش قطعات بزرگ کلوخی، نزدیک شدن به دیواره ها،شب مانی و تولید صدا در این مکان خطرات زیادی به همراه خواهد داشت.